Türkiye’de miras işlemlerinde en temel belgelerden biri olan veraset ilamı (mirasçılık belgesi), bir kişinin vefat etmesi durumunda, geride bıraktığı malvarlığı üzerinde kimlerin miras hakkına sahip olduğunu resmi olarak belirleyen belgedir.
Konu ile ilgili olarak verilen bilgilere göre halk arasında “miras belgesi” olarak da bilinen bu doküman, miras paylaşım sürecinin ilk ve en önemli adımı kabul edilir.
Veraset ilamı, Sulh Hukuk Mahkemesi veya noterlikler tarafından verilir. Kişinin ölümünden sonra yasal mirasçılar, bu belgenin çıkarılabilmesi için başvuruda bulunur.
Belgede, ölen kişinin kimlik bilgileriyle birlikte, mirasçılarının kimler olduğu ve hangi oranda paya sahip oldukları açıkça belirtilir. Bu belge olmadan, miras kalan taşınmazların, banka hesaplarının, araçların veya diğer mal varlıklarının devri ve paylaşımı mümkün değildir.
Aktarılan detaylara göre en önemli kolaylıklardan biri, 2012 yılından bu yana noterlerin de veraset ilamı düzenleyebilmesi. Bu sayede başvurular artık mahkeme sürecine gerek kalmadan, noterler aracılığıyla çok daha kısa sürede sonuçlanabiliyor.
Ancak mirasçılar arasında yabancılar bulunuyorsa veya mirasın paylaşımıyla ilgili bir çekişme söz konusuysa, işlem mutlaka mahkeme kararıyla yapılmak zorunda. Veraset ilamı almak için mirasçılardan en az birinin başvuru yapması yeterli.
Başvuru sahibinin nüfus kayıt örneği ve kimlik belgesiyle müracaat etmesi gerekiyor. Noter, MERNİS sistemi üzerinden tüm soybağı kayıtlarına erişerek belgeyi aynı gün içinde düzenleyebiliyor.
Uzmanlar, vatandaşların veraset ilamını yalnızca miras paylaşımı için değil, “borçların belirlenmesi, sigorta işlemleri, tazminat başvuruları veya emekli maaşı devri” gibi işlemler için de almasının önemli olduğunu vurguluyor.
Veraset ilamı, miras hukukunun en temel taşlarından biri. Bu belge, vefat eden kişinin mal varlığında kimin ne kadar paya sahip olduğunu göstererek, hem hukuki belirsizlikleri ortadan kaldırıyor hem de miras paylaşım sürecinin düzenli ve şeffaf biçimde yürütülmesini sağlıyor.