Miras işlemlerinde sıkça duyulan veraset beyanı, mirasçıların vergi dairelerine yaptıkları resmi bildirimi ifade ediyor. Verilen detaylara göre bir kişinin vefatıyla birlikte miras bıraktığı malvarlığı için mirasçıların yerine getirmesi gereken ilk vergi yükümlülüklerinden biri olan veraset beyanı, veraset ve intikal vergisi sürecinin başlatılması açısından kritik önem taşıyor.
Türk mevzuatına göre, bir kişinin vefatından sonra mirasçılar, terekeye (miras malvarlığına) dâhil taşınır-taşınmaz mallar, banka hesapları, menkul kıymetler, araçlar, alacaklar ve varsa borçlar hakkında vergi dairesine veraset ve intikal vergisi beyannamesi sunmak zorundadır.
Bu işlem, mirasın hukuken devredilmesi ve tapu, banka, trafik tescil gibi kurumlarda sonraki işlemlerin yapılabilmesi için temel şartlardan biridir. BEYANIN VERİLME SÜRESİ Söz konusu bBeyanın verilme süresi, mirasçıların ikamet durumuna göre değişir: -Türkiye’de ikamet eden mirasçılar için: Vefat tarihinden itibaren 4 ay, -Yurt dışında ikamet edenler için: 6 ay, -Vefatın yurt dışında gerçekleşip mirasçıların Türkiye’de ikamet ettiği hâllerde: 6 ay.
Beyanname, murisin (miras bırakanın) son ikametgâhının bağlı olduğu vergi dairesine, e-Devlet üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) sistemine veya mirasçıların bulundukları yerdeki vergi dairesine verilebilir.
BEYANNAMEDE NELER YER ALIR? Veraset beyanında; murisin kimlik ve vefat bilgileri, yasal/zümre mirasçı listesi, taşınır ve taşınmaz malların nitelikleri ve değerleri, banka mevduatları, menkul kıymetler, ticari işletme payları, araçlar, alacaklar ve borçlar ayrıntılı şekilde bildirilir.
Konu ile ilgili olarak aktarılan bilgilere göre değerleme, verginin matrahını belirlediği için doğru ve belgeli yapılması önemlidir. Gerektiğinde ekspertiz, rayiç bedel yazıları ve bankalardan alınacak resmi yazılar beyana eklenir.
Veraset ve intikal vergisi, beyan sonrası tarh edilir ve genellikle 3 yılda, her yıl iki taksit olmak üzere tahsil edilir. Muafiyetler ve istisnalar (örneğin eş ve çocuklar için belirli tutarlara kadar istisna) matrahtan düşülür.
Ayrıca murisin borçları da tereke değerinden mahsup edilebilir. Süresinde beyan yapılmaması durumunda usulsüzlük cezaları ve gecikme zamları da gündeme gelebilir.