Tapuda yanlış beyan, taşınmazın devri veya tescili sırasında resmi belgelere gerçeğe aykırı bilgi sunulması ya da bazı bilgilerin kasten gizlenmesi olarak tanımlanıyor. Uzmanlar, bu durumun yalnızca idari bir hata olarak görülmemesi gerektiğini, Türk Medeni Kanunu ve Türk Ceza Kanunu bakımından ciddi hukuki ve cezai sonuçlar doğurabileceğini vurguluyor.
Yanlış beyan; satış bedelinin eksik gösterilmesi, taşınmazın niteliğinin (konut/işyeri/arsa) gerçekte olduğundan farklı bildirilmesi, hissedar bilgileri veya vekalet kapsamının gerçeğe aykırı sunulması, takyidat (ipotek, haciz, şerh) bilgilerinin gizlenmesi gibi pek çok şekilde ortaya çıkabiliyor.
En yaygın örneklerden biri, tapu harçlarını düşürmek amacıyla satış bedelinin resmi işlemlerde rayiç değer veya gerçek bedelin altında gösterilmesi. Bu uygulama, kısa vadede vergi ve harç kalemlerinde düşük ödeme gibi görünse de, ileride doğabilecek vergi incelemeleri, cezalı tarhiyatlar ve tapu işleminin iptali riskini beraberinde getiriyor.
Ayrıca düşük bedel beyanı, alıcı açısından sigorta tazminatlarında, değer artış kazancı hesaplamalarında ve olası iptal/istihkak davalarında hak kayıplarına yol açabiliyor.
Hukuki sonuçlar arasında, işlemin butlanı veya iptali için dava açılması, hile/idari yaptırım kapsamında para cezaları ve gecikme faizleri yer alıyor. Resmi belgede sahtecilik veya nitelikli dolandırıcılık şüphesi doğuran ağır vakalarda ceza yargılaması da gündeme gelebiliyor.
Tapu müdürlükleri, beyan edilen değerler ile belediye rayiçleri arasındaki bariz uyumsuzlukları ve takyidat bilgileriyle çelişkileri risk göstergesi olarak ele alıyor; gerektiğinde işlemleri durdurabiliyor veya ilave belge talep edebiliyor.
Uzmanlara göre vatandaşların şu adımlara dikkat etmesi gerekiyor: -Satışa konu taşınmazın güncel tapu kayıtlarını (takyidat şerhleri dâhil) e-Devlet veya ilgili müdürlükten sorgulayın.
-Satış bedelini gerçek değeriyle beyan edin; rayiç altında beyanların ileride büyük maliyete dönüşebileceğini unutmayın. -Vekaletname kapsamını netleştirin; temsil yetkisinin sınırları açık ve güncel olmalı.
-Tapu sözleşmesi ve ek belgelerdeki nitelik ve metrekare bilgilerinin imar ve belediye kayıtlarıyla uyumunu kontrol edin. -Şüpheli durumlarda yeminli mali müşavir veya gayrimenkul hukuku uzmanına danışın.
.