Pek çok kişi tarafından merak edilen ve araştırılan kat irtifakı, inşaatı henüz bitmemiş yapılarda, ileride oluşacak bağımsız bölümler için arsa üzerinde kurulan bir hak türüdür.
Verilen detaylara göre projesi onaylanan ve yapı ruhsatı alınan projelerde tapu müdürlüğü üzerinden tesis edilir; böylece yatırımcılar inşaat aşamasında yasal olarak pay edinip daire/iş yeri gibi bağımsız bölümler üzerinde hak sahibi olurlar.
Kat irtifakı, mülkiyete geçişin ön adımıdır ve proje sürecinde belirli yükümlülükler de doğurur. Bu aşamada en kritik husus, inşaatın belediyece onaylı projeye uygun yürütülmesidir.
Kat irtifakı tapusu, tamamlanmamış bir yapıda ilerideki bağımsız bölümlere ilişkin hak sahipliğini gösteren resmi belgedir. Arsa üzerinde, proje onayı ve inşaata başlama ile birlikte belirli payların kişi veya şirketlere tahsisi şeklinde tapu siciline işlenir.
İnşaat firması talebiyle düzenlenir ve alıcıya, daha proje aşamasında güvence sunar. Yine merak edilen ve araştırılan kat mülkiyeti tapusu ise inşaatı tamamlanmış ve gerekli izinleri alınmış binalarda, daire/iş yeri/depo gibi bağımsız bölümler üzerinde kesin mülkiyet hakkını gösterir.
Bu tapu, aynı zamanda arsa payını da içerir; mülkiyet güvencesi ve ortak alanlardaki hakların çerçevesi bu sayede netleşir. İnşaat bitene kadar geçici olarak kat irtifakı sürer; bina tamamlandıktan sonra kat mülkiyetine dönüştürülmesi gerekir.
Dönüşüm yapılmadığı takdirde bağımsız bölüm sahiplerinin tapudaki hakları tam anlamıyla kesinleşmiş sayılmaz. Konut emlak ve inşaat sektörü ile ilgili yaptığı paylaşımlarla dikkat çeken 61,2 bin bin takipçili İnşaat Doktoru resmi X hesabı https://twitter.
com/insaatdr üzerinden yaptığı paylaşımda kat irtifakı ve kat mülkiyeti arasındaki farkları açıkladı. İnşaat Doktoru'nun paylaşımı şu şekilde: Kat İrtifakı vs Kat Mülkiyeti Tapusu Kat İrtifakı: İnşaat hâlindeyken alınır, arsa payını ifade eder.
Henüz iskan yoktur. Kredi çekilemeyebilir. Projeye aykırılık varsa yıkım riski doğabilir. Kat Mülkiyeti: Bina tamamlanıp iskan alındıktan sonra çıkar.
Tapuda “bina” olarak geçer. Mülkiyet tamamen bağımsızdır. Satış, kredi, devir işlemleri daha kolaydır. Önemli ekleme: Kat irtifak tapusu alındıktan sonra iskan alınabilir.
İskan ara bir aşamadır. Ancak iskan olmadan kat mülkiyeti alınamaz. Gönderimizi "kat irtifakı öncesi iskan yoktur" şeklinde yorumlayınız. Eski binaların pek çoğu bu statüde olup kat irtifaklı ama iskanlıdır.