Gayrimenkul ve inşaat sektöründe sıkça duyulan “ayrık nizam” kavramı, yapıların birbirine olan mesafesini ve konumlanma biçimini tanımlayan önemli bir imar terimi olarak öne çıkıyor.
Verilen detaylara göre özellikle yeni yapı ruhsatı alınırken veya arsa yatırımı yapılmadan önce bu kavramın doğru anlaşılması, hem şehir estetiği hem de mülk sahiplerinin haklarını koruma açısından büyük önem taşıyor.
Ayrık nizam, bir yapının komşu parsellerdeki binalardan tamamen bağımsız olarak inşa edilmesi anlamına geliyor. Yani bina, kendi arsası içinde dört tarafından da açık olacak biçimde yerleştiriliyor.
Bu tip parsellerde yapının çevresinde belirli mesafeler bırakılması zorunlu. İmar planlarında belirtilen yan, ön ve arka bahçe mesafeleri korunarak yapılaşma yapılabiliyor.
Böylece hem hava sirkülasyonu hem de doğal ışık alımı maksimuma çıkarılmış oluyor. Paylaşılan detaylara göre bu yapı türü, özellikle düşük katlı konut projelerinde, villalarda ve bahçeli yaşam alanlarında tercih ediliyor.
Ayrık nizam binalar, bitişik nizamdan farklı olarak komşu parsellerle ortak duvar paylaşmaz; bu sayede yangın güvenliği, gürültü izolasyonu ve mahremiyet açısından da avantaj sağlar.
Ayrıca her yapının çevresinde özel bahçe, otopark veya peyzaj düzenlemesi yapılabildiği için yaşam kalitesi yüksek, ferah bir çevre oluşturulabiliyor.
İmar yönetmeliklerine göre ayrık nizam yapıların inşa edileceği arsaların büyüklüğü belli bir metrekarenin altında olamaz. Örneğin konut alanlarında ayrık nizam yapılar için genellikle minimum 400–600 metrekare arsa büyüklüğü şartı aranıyor.
Bu sınırlar, her belediyenin İmar Planı’na ve yapı yoğunluğu kurallarına göre değişebiliyor. Uzmanlar, ayrık nizamın şehir planlamasında yeşil alanları korumak, şehirde hava akışını sağlamak ve deprem güvenliği açısından önemli bir rol oynadığını belirtiyor.
Zira binalar arasındaki boşluklar, afet anlarında tahliye yollarının açık kalmasına yardımcı oluyor. .